OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE ÜSTÜN ZEKALI ÇOCUKLAR

• Hızlı öğrenip kolay hatırlar,hafızası iyidir.
• Yaşıtlarına göre olgun davranır.
• Geniş bir kelime hazinesi vardır.Sizi şaşırtan cümleler kurabilir.
• Normal çocuklardan farklı alanlara ilgi duyabilir.Örnek uzay,böcekler,arabalar
• Bir problemi çözmek hoşuna gider
• Kendinden büyük oyun arkadaşları ile oynamayı tercih eder?
• Çevreye ve yaşananlara karşı çok duyarlı davranır.
• Normalden az uyur.
• Entelektüel konulara meraklıdır.Ülke gündemi ile ilgili soru sorabilir.
• Bulmacalar,sayılar,labirentler hoşuna gider.
• Hayvanlara karşı merhametli davranır.
• Çok fazla enerjiye sahiptir.Bu enerjiyi hiperaktivite bozukluğu ile karıştırmayalım.
• Soru sorma konusunda uzmandır
• Ona herkes küçük profesör olarak bakar.
• Müzik,sanat,drama ve dansta yeteneklerini sergileyebilir.
• Espri,mizah yeteneği gelişmiş olabilir
• Doğadan topladığı,taşlar,böcekler vs şeylerin koleksiyonunu yapabilir,biriktirebilir.
• Belgesel seyretmeyi çok sever.
• Var olmayla ilgili,yaratılışla ilgili sorular sorabilir.

Yukarıda saydığım özelliklerin tamamını yada bazılarını taşıyan okul öncesi çağdaki çocuklar üstün zekalı,dahi olabilir.

Okul öncesi çağdaki üstün zekalı çocuklara nasıl yardım edebiliriz?

Beraber kitap okuyun

Üstün zekalı çocuklar genellikle küçük yaşta kendi kendilerine yada biraz yardımla okuma öğrenirler.Okuma,çocukluk çağında çocuklara akademik olarak çok büyük ilerleme kat ettirir.Çocuğa bol bol hikaye ve masal okuyup resimler hakkında yorum yapmasını isteyelim.Belki çok komik olacak ama çocukluk çağında çocuklar hikaye ve masallarda olayların,durumların değişeceğini zannederek, aynı masalı bir çok defa okutabilirler.Bunun için onu yadırgamayın.Çocuk sabah kalktığında hikayenin değişeceğini zanneder o yüzden tekrar tekrar aynı masalı okutur.
Oyuncaklar,televizyon programları ve bilgisayar programları çocuklara okuma, öğrenme konusunda yardımcı olur.Televizyonun çocuklara tek faydası da budur zaten.Bu nedenle çocukların televizyon karşısında çok fazla vakit geçirmelerine izin vermeyelim.Hem otistik hem de üstün zekalı bir çocuğa sahip olmak istemiyorsanız fazla televizyon yada bilgisayar oyunu oynamasına izin vermeyin.

Kitap okurken içerik çalışması yapın

Çocuk eğer okuma bilmiyorsa resimleri göstererek ona hikayeyi anlatın.Okumayı biliyorsa kendisi okusun.Hikayeyi anlatırken geçmiş ve gelecek zamanı kullanın.Hikayenin bazı yerlerinde duraksayarak hikayenin nasıl ilerleyeceğini,az sonra neler olacağını,karakterlerin nasıl davranacağını sorun ve ondan geri bildirimler alın.Hikayenin sonunda hikayeden çıkartılacak dersler konusunda beyin fırtınası yapın.

Yazmasını ,çizmesini teşvik edin

Çocuğunuzun farklı konularda çizimler yapmasını,resimler yapmasını teşvik edin.Ona kendisini çok ünlü bir ressam gibi düşünmesini söyleyin.Çizdiği resimlerden övgüyle bahsedin ve odasına asın.
Üstün zekalı çocuklar ilköğretim çağında yazmayı çok sevmedikleri için okul öncesi çağda yazmayı sevmeleri çok büyük önem taşımaktadır.Ona ünlü bir yazar olduğunu hayal etmesini ve ünlü bir yazar olarak hikayeler yazmasını söyleyin.Yazdığı hikayeleri internette bir blog açarak yayınlayın ve saklayın.Gelecekte bu hikayeler onun için çok büyük öneme sahip olacak.

Dünya hakkında konuşun

Çocuğunuzla Dünyanın gidişatı konusunda sohbetler edin,imkanınız varsa Dünya ülkelerini gezin.Ona Dünyayla ilgili çeşitli sorular yönelterek sorulara cevap bulmasını sağlayın.Örneğin gelecek 50 yılda Dünya nasıl bir yer olacak? Dünyanın enerji ve su sorunu gelecek yıllarda nasıl çözülecek ? küresel ısınma sorunu gibi

Nereden yardım alabilirim?

Bu soruyu Amerika’da sorduğunuzda karşınıza uzunca bir cevap listesi çıkmaktadır.Ancak Türkiye’de bu sorunun cevabı maalesef çok fazla yok.Devlete ait bilim sanat merkezleri, ilköğretim 3.sınıftan itibaren sınırlı imkanlarla üstün zekalı çocuklara destek vermektedir.Okul öncesinde devlete ait başvurabileceğiniz bir merkez yok.İşin komik tarafı özelde de yok .İnşallah birkaç yıl içinde olmaya başlayacak diyelim.

Biz yinede kötümser davranmayıp yapılabilecekler konusunda beyin fırtınası yapalım.

Özel bir kurum olan üstün zekalılar enstitüsü tanımlama, değerlendirme,yönlendirme ve eğitim konusunda okul öncesi çocuklara destek vermektedir.Enstitüde 4-6 yaş grubu çocuklara haftalık zenginleştirme modeli uygulanmaktadır.

Oyuncakçılarda çocukların zekasını geliştirebilecek zeka küpleri,puzzleler,zeka oyunları alarak çocuğunuz için iyi bir materyal dolabı oluşturabilirsiniz.Alacağınız oyuncakların, işlevsel faydalı oyuncaklar olmasına özen gösterin.

Kitapçılarda ve internet sitelerinde okul öncesi çağda üstün zekalı çocukların faydalanabileceği kaynak kitaplar bulunmaktadır.Bunlara birkaç örnek verecek olursa Mega hafıza çocuk setleri,Miniyup eğitim setleri,Tübitak kitapları,söz yayınları ve son zamanlarda timaş yayınlarının çocuklara yönelik çıkartmış oldukları yayınları görmekteyiz.Tübitağın okul öncesi kitaplığı bütün üstün zekalı çocukların kütüphanesinde mutlaka bulunmalı.

İngilizce bilenler için sınırsız, bilmeyenler için sınırlı web siteleri bulunmaktadır.Google arama motorlarına ingilizce olarak çocuklar için aktivite yazdığınızda milyonlarca aktivite çıkmaktadır.Türkçe olarak üstün zekalılar enstitüsünün başlatmış olduğu sanal üstün zekalılar okulu programında da üstün zekalı çocuklar için özenle seçilmiş aktiviteler bulunmaktadır.Bu bölümden faydalanmak için üye olmak gerekiyor.

Çocuklarla mümkün olduğunca eğitim amaçlı gezilere çıkmak gerekiyor.Ya çok gezen, ya okuyan bilir demiş atalarımız.Yukarıda okumayı tavsiye ettik şimdide gezmeyi tavsiye ediyoruz.Bilim merkezleri,sanat atölyeleri,uzay,doğa kampları,tarihi turistik yerler buna örnek verilebilir.Üstün zekalılar enstitüsü mail grubunda (Binden fazla üyesi bulunan) Türkiye’de üstün zekalı çocukların gezeceği,yada katılacağı bir çok aktivite programı paylaşılmaktadır.Gruba üye olarak gelişmelerden faydalanabilirsiniz.

Çocuğun öğretmeni ile iyi bir iletişim kurmak gerekiyor.İki haftada bir öğretmeni ile ayak üstü görüşüp çocuk hakkında sohbet etmek, çocuğa da olumlu yansıyacaktır.Bu konuşmayı sadece anne yapmamalı, zaman zaman da baba okula gelerek çocuğun durumunu öğretmen ile görüşmelidir.

Çocuğun küçük yaşlardan itibaren bütün çalışmaları saklanmalı dosya haline getirilmelidir.Bu dosya zamanı geldiğinde çocuğunuza eğitim verecek eğitimcilerle paylaşılmalı eğitimcilerin çocuğu iyi tanıması sağlanmalı,geri bildirimler alınmalıdır.Çocuğunuzu iyi tanımayan eğitimci çocuğunuza yardımcı olamaz.

Okul öncesi dönemde üstün zekalı çocuğuna iyi bir
okul arayışında olan velilere öneriler

• Ailenin sosyo-ekonomik düzeyi yüksek değilse okul aramaktansa öğretmen arayışına girmek daha sağlıklı olacaktır.Devlet okulları ve bazı özel okullar seçme öğretmen çalıştırmadıkları için okul yerine öğretmen seçimi yapmalıyız.
• Ailenin sosyo-ekonomik düzeyi iyiyse yakın olsa dahi mahalle arası anaokulları tercih edilmemelidir.Uluslararası akreditasyonu olan kendisini kanıtlamış marka haline gelmiş anaokulları tercih edilmelidir.Marka derken yanlış anlamayın. Mankenlerin yada sanatçıların isimlerini kullanarak açtıkları anaokullarından bahsetmiyorum.
• Özel bir anaokuluna çocuğunuzu verecekseniz okula gidip idarecilerle görüşün ve onları soru yağmuruna tutun.

Kuruma sorulabilecek bazı sorular

1- Okulun hedefi vizyonu misyonu
2- Okulu diğerlerinden ayıran özellikler
3- Kullandıkları eğitim müfredatı ,kitaplar
4- Okul öğretmenlerinin mezun oldukları okullar,diplomaları
5- Okulun materyal dolabı ve kütüphanesinin kapasitesi
6- Okulun fiziki şartları, imkanları
7- Okul dışı aktiviteleri
8- Beslenme
9- Hijyen
10- Güvenlik
11- Ve tabi ki ücret

Kaynaklar

www.aagc.org (The American Association for Gifted Children at Duke University )
http://onelyayincilik.com/
http://www.tubitak.gov.tr/sid/540/pid/541/index.htm;jsessionid=35374CC5E8EDCBE0EC990A50EAC2BF1D
http://www.megahafiza.com.tr/urunler/set-czh.asp#top
https://www.blogger.com/start ( Çocuklara blog oluşturmak için )

Gürkan Yaşar
Üstün Zekalılar Eğitim Danışmanı Üstün Zekalılar Enstitüsü
www.ustunzekalilar.org